Bij de dood van Stéphane Hessel: waar blijft de volkswoede?

Gistermorgen zag ik op de ontbijttelevisie het overlijdensbericht van de 95-jarige Stéphane Hessel. Die naam zegt u waarschijnlijk niks, maar ik was tamelijk ontdaan dat hij is gaan hemelen. Voor mij was Hessel een held.
Samen met miljoenen anderen had ik indertijd zijn opruiende pamflet ´Indignez-vous!´ (vrij vertaald: Wordt woedend!) uit 2010 gelezen. Ha! Eindelijk iemand die het gewoon eens zei. En geen herrieschoppend piepkuiken, maar een keurige meneer op leeftijd.
Hessel heeft dan al een buitengewoon spannend leven achter de rug. Tijdens WO II aangesloten bij De Gaulle in Londen, daarna verzetsstrijder in bezet Frankrijk, opgepakt en terechtgekomen in Duitse concentratiekampen.
Na de oorlog namens Frankrijk een topdiplomaat in Vietnam, Algerije, China, Zwitserland en de VS. Maar zijn bijdrage aan de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens beschouwde hij als zijn belangrijkste missie. “Nee, hij schreef niet mee, verklaarde hij later bescheiden, “hij gaf advies.”
Zijn pamflet ´Indignez-vous!´ was maar een dun boekje van 32 pagina’s dat je voor € 3 kon kopen bij een mini-uitgever in Montpellier. Eerste oplage 8.000 stuks. Het werden er miljoenen, over heel de wereld verspreid.
Wat mij echter vooral aansprak was Hessel zelf. Hij was 93 toen hij zijn boze schotschrift schreef en opriep tot verzet. Een keurige diplomaat in ruste. Maar eentje die zich niet kon verenigen met de huidige maatschappij, met de steeds groter wordende kloof tussen arm en rijk, met het ongegeneerde graaien, met de macht van het grote geld, met de schandalige behandeling van illegalen, van zigeuners, van verschoppelingen van de maatschappij. Een hoogbejaarde die opriep tot verzet, die ons engagement bijna eiste. En die oprecht vond dat ‘wij’ er iets aan moesten doen: “De toestand waarin we leven, is nooit gemakkelijk. Er zijn altijd minderheden die zich roeren en hun nek uitsteken. Dat is altijd zo geweest: overal in Europa zijn er kleine groepen die iets willen veranderen. Als al die bewegingen zouden samenwerken, kan er echt iets veranderen. En daartoe wil ik mijn medeburgers oproepen, want dat kan het verschil maken”.
Hessel stond in feite aan de basis van de Occupy-beweging die in Spanje begon, naar Wall Street oversloeg en daarna wereldwijd de aandacht trok.
Ik weet ook wel dat je vanuit een tentenkampje op het Beursplein in Amsterdam de wereld niet verandert. Ik zag ook wel dat er nogal wat warhoofden in die partytentjes zaten. Maar ik had toch sympathie voor hun ideeën. Want ik denk óók dat de uitwassen van het kapitalisme de grenzen van het betamelijke meer dan overschrijden. Ook wat dit betreft was en ben ik een bewonderaar van Hessel.
Onverschilligheid is volgens Hessel de grootste bedreiging voor deze wereld.
Ik heb lang gedacht dat een stevige revolutie op z’n tijd de boel weer eens flink de goede kant zou kunnen opschudden. Hier in Frankrijk om te beginnen. Daaraan worden we toch niet voor niks elke quatorze juillet herinnerd? Maar de laatste decennia is het geestdriftige vuur van de ´exception Française´ uitgedoofd tot een nasmeulend strofikkie.
Niet dat Hessel ‘van de barricaden’ was; hij predikte vooral geweldloos verzet.
De laatste zin uit zijn pamflet: “Créer c’est résister. Résister c’est créer.” (vrije vertaald: doordenken is verzet, verzet is doordenken).
Misschien moesten we daar maar eens over doordenken.