Peter Hooft: De gastronomische nederlaag

Behalve onder politieke chaos, een schuld van € 3.000 miljard, de gebruikelijke stakingen en de ‘war on drugs’ in de quartiers sensibles gaat Frankrijk ook zwaar gebukt onder internationaal reputatieverlies in de wereld van de gastronomie. Zeker in deze periode van les fêtes de la fin d’année zit dat de Fransen behoorlijk dwars. Al jaren geen Tour de France meer gewonnen, geen Europees kampioen voetballen meer, ook dit jaar weer nul Nobelprijzen en dan ook nog de neergang van de cuisine française. Nog mazzel dat het met die Notre Dame min of meer op tijd goed gekomen is. Alhoewel: als bezoeker moet je voortaan € 5 entree aftikken waar 62% van de Fransen dan weer tegen is. Volgens hen dient de trots van Frankrijk gratis te bewonderen te zijn. Maar ja, naar schatting 15 miljoen visiteurs à € 5, dat geld zou volgens de regering gebruikt gaan worden om een heleboel andere kerken op te kalefateren. Sinds de Revolutie zijn alle religieuze gebouwen van de staat.

Het opperwezen zelf roert in de Franse pannen

Maar de algehele somberte in dit land wordt dezer dagen dus ook gevoed door het besef van de definitieve nederlaag van de Franse keuken op het eigen en mondiale podium. Voor zover ik weet, waren de Fransen door de eeuwen heen echte liefhebbers van smakelijk eten en (vooral) een goed glas wijn. Je had destijds die Auguste Escoffier (1848-1935) die met een hele reeks nieuwe recepten la cuisine française min of meer uitvond. Werd een big hit. Na een tijdje wilde iedereen ‘Frans’ eten. Er worden nog steeds elk jaar vele miljoenen belastinggeld geînvesteerd in het verhaal dat in de Franse keuken het opperwezen zelf in de pannen roert. Ik ontken niet dat ik tot enige tijd na mijn entree in dit speciale land ook wel wilde geloven dat die cuisine van goud is. Nu weet ik beter en veel Fransen met mij. Ze zijn ondertussen overgestapt naar de hamburger en de pizza.

Overal hamburgers op de kaart

Zo’n onvermijdbaar onderzoek leerde me dat in 80% van de restaurants in Frankrijk hamburgers op de kaart staat, óók in 75% van de ‘klassieke’ eetgelegenheden. De Fransen hebben geen bezwaar meer tegen de malbouffe van de McDo-achtigen. Waarover tot in regerings- en gezondheidskringen zwaar geklaagd wordt. In 65% van de resto’s is de burger nu het meest verkochte gerecht. Met enige voorsprong op de pizza.

Een filosoof repte in dit verband deftig over een hartverscheurende gastro-culturele nederlaag: behalve van dat verschrikkelijke Amerikaanse fastfood is er ook verloren van eigenaardige schotels uit Azië en Latijns-Amerika. Ik ben niet zo van de ingezonden brieven, maar ik zou tegen die man willen zeggen:“Vind je het gek?  Die met sterren behangen chefs zijn gespecialiseerd in culinair geknutsel dat ze het resultaat van scheppingsdrift noemen en ze vragen er de hoofdprijs XXL voor.” Voor een bordje smakelijke verrassing moet je tegenwoordig niet in Frankrijk maar in andere werelddelen zijn.

Terug naar Escoffier

Ik ben allerminst zo’n fervente francofiel, maar nu ik hier een tijdje rondhang, vind ik elke Franse nederlaag steeds vaker een beetje erg. Snap het zelf niet, sommige dingen overkomen je. Maar die keukennederlaag kon je al jaren zien aankomen en is ook verdiend. Was ik bondscoach van de sterrenchefs – wat me best een vrolijk idee lijkt – dan zou ik zeggen: terug naar Escoffier en de escargots, daube, gratin dauphinois, boeuf bourguignon, steak tartare en uiensoep. Doe er iets mee, maak het nóg lekkerder en hou ’t betaalbaar. Tien tegen één dat de Fransen de hamburgers en de pizza dan weer afzweren en dat gewone mensen in Azië en Zuid-Amerika alsnog in de ban raken van de Franse traditionals.